De Omgevingswet staat voor een goede balans tussen het gebruiken en beschermen van de fysieke leefomgeving. We hebben in Nederland 26 wetten die te maken hebben met die leefomgeving. Hierdoor is het lastig door alle bomen het bos te zien. Het Rijk heeft daarom besloten de regelgeving terug te brengen naar 1 wet: de Omgevingswet. De Omgevingswet treedt naar verwachting op 1 oktober 2022 of 1 januari 2023 in werking.

De Omgevingswet geeft meer overzicht, minder regels, meer lokaal maatwerk en meer ruimte voor initiatieven. Het gaat het niet meer in de eerste plaats om de vraag of het mag maar of het bijdraagt aan een goede leefomgeving.

Nieuwe Omgevingswet maakt initiatieven eenvoudiger

Het Rijk komt met de Omgevingswet omdat de huidige regels eigen uitgangspunten, werkwijzen en eisen hebben. Daardoor is de wetgeving te ingewikkeld geworden en duurt het onnodig lang voor een project kan starten. Met de Omgevingswet wil de overheid de regels voor ruimtelijke ontwikkeling makkelijker maken en samenvoegen. Zo wordt het makkelijker om ruimtelijke projecten te starten, bijvoorbeeld woningbouw op voormalige bedrijventerreinen en andere woonvormen.

Verder biedt de wet meer ruimte voor ideeën vanuit de samenleving. Dit komt doordat er meer algemene regels gelden in plaats van gedetailleerde vergunningen.

Bekijk een filmpje over de omgevingswet (YouTube)

Anders denken en werken

De invoering van de Omgevingswet is nodig om de huidige en toekomstige maatschappelijke opgaven mogelijk te maken. Dit vraagt een heel andere werk- en denkwijze van overheden, inwoners en bedrijven. Open, samenhangend, flexibel, uitnodigend en innovatief zijn daarbij de kernwoorden. Door minder en overzichtelijke regels, meer ruimte voor initiatieven en lokaal maatwerk en het geven en vragen van vertrouwen. Daarbij moet het doel van een initiatief in de fysieke leefomgeving centraal staan in plaats van de vraag of het wel mag. Belangrijk hierbij is dat de maatschappelijke opgave of meerwaarde duidelijk wordt.

Samen aan de slag in Ridderkerk

Het is belangrijk dat we als gemeente nu al beginnen met de voorbereidingen van de invoering van de Omgevingswet. In 2018 hebben we een Omgevingsvisie opgesteld. Deze visie wordt uitgewerkt in Omgevingsprogramma’s, zoals de Centrumontwikkeling en uiteindelijk in een Omgevingsplan. Dit alles doen we niet alleen, maar samen met ondernemers, kennispartners en inwoners.

Wat is een Omgevingsvisie?

In de Omgevingsvisie legt de gemeente haar ambities en beleidsdoelen voor de fysieke leefomgeving voor de lange termijn vast. De gemeente stelt 1 Omgevingsvisie voor het hele grondgebied vast.

De Omgevingsvisie heeft betrekking op alle terreinen van de leefomgeving. Een Omgevingsvisie gaat in op de samenhang tussen ruimte, water, milieu, natuur, landschap, verkeer en vervoer, infrastructuur en cultureel erfgoed.

Wat is een Omgevingsplan?

De Omgevingsvisie is de basis voor het later op te stellen Omgevingsplan. Dit plan vervangt alle bestemmingsplannen in de gemeente. Alle regels voor de inrichting van de fysieke regels worden nu vastgelegd in bestemmingsplannen. Op dit moment hebben we voor iedere wijk een eigen bestemmingsplan met eigen regels. Vanaf 2022 moeten alle bestemmingsplannen vervangen worden door één Omgevingsplan voor de hele gemeente. Tot 2029 hebben we dan de tijd om het Omgevingsplan definitief te maken. Hierin staan straks alle regels van de gemeente over de fysieke leefomgeving die gelden voor het grondgebied van de gemeente. Denk hierbij aan zaken als geluid, luchtkwaliteit, bouwhoogte, aanwijzing van gebieden als evenemententerreinen, et cetera.

Participatie: Met elkaar

In de Omgevingswet wordt iedereen verantwoordelijk voor een gezonde, veilige en duurzame leefomgeving; overheid, bedrijven, maatschappelijke organisatie en inwoners. Natuurlijk is ieders rol net iets anders, maar duidelijk is wel dat we het met elkaar zullen moeten doen. In de Omgevingswet wordt bovendien de mogelijkheid geboden om minder vast te timmeren in strikte regels. In plaats daarvan zullen we afwegingen moeten maken over wat wel en niet gewenst is vanuit een gezamenlijke visie op de omgeving. 

Dat betekent dat we het gesprek met elkaar moeten aangaan over wat we willen beschermen en behouden of zelfs verbeteren.

Oftewel: we willen dat inwoners en ondernemers actief meedenken over de ontwikkelingen in hun buurt en in hun stad: burgerparticipatie. En we verwachten ook dat mensen die iets willen ondernemen niet alleen naar de gemeente kijken met de vraag of het wel of niet mag, maar zelf actief hun omgeving betrekken bij het ontwikkelen van plannen. Vanuit de gemeente komt er zo ook meer ruimte om vooraf aan besluitvorming mee te denken en expertise te leveren bij initiatieven uit de stad: overheidsparticipatie.

Hoe dan?

Meer/betere participatie is dus het streven. Maar dat is nog niet altijd eenvoudig. Hoe zorg je dat iedereen die mee wil praten dat ook kan gaan doen? Wat doe je met tegenstrijdige belangen? Welke ruimte krijgt iedereen? Et cetera.

De gemeente heeft samen met initiatiefnemers nieuwe manieren van meebeslissen en betrekken geformuleerd in de vorm van een leidraad. Hiermee geven we initiatiefnemers een houvast bij de participatie rondom hun plan. De komende tijd oefenen we met deze leidraad en stellen hem bij indien nodig.

Bekijk ook het filmpje 'Participatie volgens de Omgevingswet' op de website www.aandeslagmetdeomgevingswet.nl.

Meer informatie

Landelijke informatie over de Omgevingswet vindt u op Rijksoverheid.nl.